بررسی فرایند واژه سازی در زاد المسافر ناصرخسرو

Authors

محمدنبی خیرآبادی

دانشگاه حکیم سبزواری مهیار علوی مقدّم

دانشگاه حکیم سبزواری احمد خواجه ایم

دانشگاه حکیم سبزواری

abstract

در میان آثار نثر ناصرخسرو، زاد المسافر1 از نظر موضوع و شیوه­ نگارش، از ارزش ویژه­ای برخوردار است. ناصر­خسرو در این کتاب که آن را بعد از سفرنامه نوشته­است، برای تبیین مباحث فلسفی و پاسخ گویی به حکیمان ایران و فیلسوفان یونان، برای اصطلاحات فلسفی، برابرهای زیبا قرار می­دهد. از این نظر، بعد از کتاب­های ترجمه شده از عربی مانند ترجمه­ تفسیر طبری و تاریخ بلعمی که به ضرورت ترجمه در آن­ها معادل سازی صورت گرفته­است­، این کتاب در کنار کتاب­هایی چون التفهیم و دانشنامه­ ­علایی جزو اولین آثار غیر ترجمه­ای محسوب می­شود که به ضرورت موضوع به واژه­سازی می پردازد. این جستار به الگوهای واژه­سازی درون­متنی در این کتاب و تنوع آن می پردازد که به سبب آشنایی ناصرخسرو با ویژگی­ها و امکانات زبان بوده­است و شباهت آرای وی با نظریه­های زبان شناسی جدید در باب زبان، گفتار و نوشتار، موید آن است؛ به عبارت دیگر، جستار حاضر بر پایه آموزه های زبان شناختی، به بررسی فرایند واژه سازی در متن ادبی- فلسفی زاد المسافر می پردازد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بررسی فرایند واژه‌سازی در زاد‌ المسافر ناصرخسرو

در میان آثار نثر ناصرخسرو، زاد المسافر1 از نظر موضوع و شیوه­ نگارش، از ارزش ویژه­ای برخوردار است. ناصر­خسرو در این کتاب که آن را بعد از سفرنامه نوشته­است، برای تبیین مباحث فلسفی و پاسخ‌گویی به حکیمان ایران و فیلسوفان یونان، برای اصطلاحات فلسفی، برابرهای زیبا قرار می­دهد. از این نظر، بعد از کتاب­های ترجمه‌شده از عربی مانند ترجمه­ تفسیر طبری و تاریخ بلعمی که به ضرورت ترجمه در آن­ها معادل‌سازی صور...

full text

اشتقاق و واژه سازی در زبان عربی

زبان شناسان عرب از آغاز تاکنون پژوهش های ژرف و گسترده ای را پیرامون زبان عربی، به ویژه در زمینه لغت شناسی و تصریف و قوانین تغییر و تحول واژگان و اصول و ریشه یابی آن، انجام داده اند. این کاوش ها به شناخت گونه های مختلف واژگان و تشخیص قواعد حاکم بر دگرگونی های آن انجامید. نتایج حاصل از این مطالعات و بررسی ها در پیدایش علم صرف (Morpholo...

full text

بررسی نماد در دیوان ناصرخسرو

اشعار ناصرخسرو از جنبه­های گوناگون قابل بررسی است و هدف در این پژوهش،  بررسی نماد در شعر این شاعر است.  ابتدا نمادهای به کار رفته در دیوان وی، از جهت خاستگاه  بررسی و سپس انسانی یا فرارونده بودن آ­­­­ن­ها مشخص شده است. نمادهای به کار رفته در دیوان ناصرخسرو، از نوع نمادهای انسانی هستند و خاستگاه آن­ها طبیعت (درختان) و جاندارانی مانند  پرندگان و حیوانات، شخصیت­های تاریخی و مذهبی، موجودات افسانه­ا...

full text

ضرورت واژه سازی و پیشینه ی آن در ادب فارسی با تکیه بر آثار منثور ناصرخسرو

چکیده : زبان را می توان معمار تاریخ یک ملّت دانست و هر چه ابزار دست این معمار سالم تر و متّکی به عناصر بومی باشد، استقلال و هویّت آن ماندگار تر خواهد بود؛ بنابراین، ضرورتِ نگهداریِ زبان فارسی و پالایش آن از عناصر غیر ضرور، وظیفه ی هر ایرانی فرهیخته می باشد. با اعتراف به این نکته که وام ستانی در حدِّ اعتدال در هرزبانی نه تنها عیب نیست، بلکه موجب غنای آن زبان می گردد و دامنه ی واژگانی آن را گسترش می د...

15 صفحه اول

فرایند واژه سازی با وندها در دیوان انوری

ساختمان واژه را در بخشی از دستور زبان بررسی می کنند که صرف نامیده می شود. ساختمان واژه خود دو گونه تصریفی و اشتقاقی است. در صرف تصریفی نقش نحوی واژه را مورد بررسی قرار می دهند. در ساخت اشتقاقی واژه به نقش دو عامل مهم یعنی پیشوندها و پسوندها پرداخته می شود. پیشوندها و پسوندها از نظر فعال بودن یا نیمه فعال و یا غیر فعال بودن آنها مورد بررسی قرار می گیرند. اگر پیشوندها و پسوندها را از نظر مذکور ب...

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
متن شناسی ادب فارسی

جلد ۸، شماره ۲، صفحات ۹۱-۱۰۸

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023